IBRAHIM SPALBURG
HAJJ-LEZING MET FAQs NA AFLOOP
VERSLAG GEMAAKT DOOR ABDULWADÛD
LOKATIE : MESJID AL-HIKMAH, DEN HAAG
DATUM : 22 MAART 1998 / 24 ZOEL-QA’ADAH 1418
de lezing wordt voorafgegaan door koranrecitatie
soera Ibrahim 14:35-41
IBRAHIM SPALBURG:
"Allah gedenkt ons wanneer wij Hem gedenken.
Allah beantwoordt onze doa’s wanneer wij tot Hem smeken.
Allah vergeeft ons waneer wij Hem om vergeving vragen.
Allah vermeerdert Zijn gaven aan ons wanneer wij geven (aan de armen).
"Iedere dag zeggen wij de kalimshahada – in gebeden, als zikr, soms zit het gewoon in ons hoofd. Iedere dag proberen wij Hem vijf maal te aanbidden. We betalen zakaat. We vasten tijdens de maand ramadan. En éénmaal in ons leven verrichten wij de hajj.
"Dat is allemaal ibada. Het zijn de vijf zuilen van de islam. Het is een uiting van geloof in Allah, alleen Hij is het waard om aanbeden te worden.
"In de gehele islamitische wereld heerst er nu een grote bedrijvigheid, velen bereiden zich voor op de hajj, ook in de steeds groter wordende islamitische gemeenschap in Nederland. Er heerst een zekere spanning, men ziet uit naar het aanschouwen van de Kaaba. Er zijn ook mensen die spreken over de hajj uit ervaring. Iedereen beleeft de hajj op zijn eigen manier. Ieder individu heeft zijn eigen wonder in Mekka, Al-Mukannan ("Stad der Wonderen"). De hajj is een religieuze inspanning, verricht door een moslim om de Kaaba en de vlakte van Arafat te bereiken op een bepaalde tijd. Die tijd is nu aangebroken."
DE HAJJ ÌS ARAFAT
"Op de negende dag van de maand Zoel-Hijjah bevinden de bedevaartgangers zich op de vlakte van Arafat, aangekomen voor de hoogste stand van de zon. Sommigen zijn er al de nacht ervoor aanwezig, sommigen gaan al vroeg in de ochtend. Kom je aan op de vlakte van Arafat na de hoogste stand van de zon? Dan ben je te laat en moet je je hajj als niet verricht beschouwen, want de profeet, vrede zij met hem, heeft gezegd: ‘De hajj ìs Arafat.’ Op de dag van Arafat (de dag voorafgaande aan het offerfeest) is het soenna om te vasten.
"Op de vlakte van Arafat sta je tussen miljoenen bedevaartgangers. Je bent alléén bezig met het gedenken van Allah, dat geeft je dan het gevoel alsof je in afzondering bent.
"Naast de vlakte van Arafat zijn natuurlijk ook de tawaaf, het zeven maal heen en weer lopen tussen de heuvels Safa en Marwah en bovenal de ni’a, de intentie, belangrijk. Er zijn ook verplichtingen die tijdens de hajj wadjief zijn. Heb je zo’n verplichting niet gedaan? Niets aan de hand, maar dan moet je wel op een bepaalde wijze compensatie geven."
soera Al-Hajj 22:26-29
26 En toen Wij Abraham de plaats voor het Huis (de Kaaba) aanwezen, zeggende: ‘Vereenzelvig niets met Mij, en houd Mijn huis rein voor degenen die de rondgang verrichten en degenen die opstaan (voor gebed) en neerbuigen en zich ter aarde werpen.
27 En verkondig de bedevaart aan de mensen. Zij zullen te voet of op magere kamelen van verre tot u komen.
28 Opdat zij van hun voordeel getuigenis afleggen en de naam van Allah uitspreken gedurende de vastgestelde dagen over het vee waarvan Hij hen heeft voorzien. Eet dan daarvan en spijzigt de behoeftigen in nood.
29 Laat hen dan hun vuilheid verwijderen en hun geloften vervullen en een omgang maken om het oude Huis (Kaaba).’
BEKKA ‘de plek die je hart roert’
"De hajj gaat terug tot de profeet Ibrahim, aleyhi salaam. Hij heeft op de oude fundatie van de Kaaba de Kaaba weer herbouwd in Bekka, een oude benaming voor Mekka, dat betekent ‘de plek die je hart roert’. De Kaaba was in de feite het eerste Godshuis voor Allah. Ook toen werd de bedevaart al verricht. Ook toen werd de tawaaf al gedaan… Maar de mensen veranderden hun geloof, hun aqida. Ze namen er bijgoden bij. De Kaaba werd ontheiligd. Afgodsbeelden kwamen erbij.
"Daarom stuurde Allah de profeet Mohammed, vrede zij met hem, om orde op zaken te stellen. Hij riep de bevolking op om terug te keren naar de tijd van Ibrahim, aleyhi salaam. Na dertien jaar werd hij gedwongen te ‘emigreren’ omdat hij met de dood werd bedreigd (dit was het jaar 1, het begin van de islamitische jaartelling). Met een kleine moslim-oemma vertrok hij naar Medina, om van daaruit de Kaaba te heroveren.
"In het jaar 6 ging Mohammed, vrede zij met hem, onderhandelen met de afgodendienaren in Mekka om de Kaaba te mogen bezoeken. In de jaren 6, 7 en 8 verrichtte hij toen de oemra (de hajj was toen nog niet verplicht gesteld). In het jaar 9 werd de hajj verplicht gesteld:"
soera Ali-Imraan 3:96-97
96 Voorzeker, het eerste huis dat voor de mensheid bestemd werd, is dat te Bekka (Mekka), vol van zegeningen en als richtsnoer voor alle werelden.
97 Daarin zijn duidelijke tekenen: het is de plaats van Abraham en wie het binnengaat is in vrede. En de bedevaart naar het Huis is door Allah aan de mensen opgelegd die er een weg naartoe kunnen vinden. En wie niet gelooft, Allah is voorzeker Onafhankelijk van alle werelden.
"Mohammed, vrede zij hem, kon in het jaar 9 niet zelf de hajj verrichten, zijn neef Ali is toen in zijn plaats gegaan. Het jaar daarop ging Mohammed, vrede zij met hem, zèlf op bedevaart/hajj. Hij gaf toen het voorbeeld hoe de hajj gedaan moest worden: wanneer de ihraam aandoen, wat te doen en te laten als de ihraam aanhebt, enzovoorts. Dit alles staat uitgebreid beschreven in diverse hadith-verzamelingen, o.a. Moeslim. Mohammed, vrede zij met hem, heeft viermaal de oemra verricht (in de maand Zoel-Qa’adah) en éénmaal de oemra en de hajj ‘tegelijk’ (in de maand Zoel-Hijjah).
"In de overleveringen wordt gesproken over drie manieren om op bedevaart te gaan:
IFRAAT – alles één voor één, eerst de hajj en daarna de oemra.
TAMATOE – eerst de oemra en daarna de hajj.
QIRAAN – alles ‘tegelijk’ (d.w.z. de ihraam blijft aan, deze gaat dus niet uit tussen de oemra en de hajj)."
DE HAJJ : Fardoe-Qifaja en Fardoe-Ayn
"De hajj is de meest complete ibada, de meest complete manier om tot Allah te bidden en Allah te gedenken; hoe gemakkelijk het ook lijkt tijdens de voorbereidingen, hoe moeilijk het is al je er daadwerkelijk bent! Ontberingen. De strijd tegen je eigen ik, de jihadoen-nafs. Niet boos mogen worden als je de ihraam aan hebt. Die zelfbeheersing opbrengen kost moeite!
"De hajj is voor de hele oemma fardoe-qifaja. Dat wil zeggen: de gehele oemma moet erop toezien dat elk jaar mensen met de hajj gaan. Voor elke moslim die de middelen ervoor heeft en gezond is, is de hajj fardoe-ayn. Dat wil zeggen: hij is dan ook verplicht om de hajj zelf te verrichten.
"Mocht je niet in staat zijn (geweest) om de hajj te verrichten, dan kun je in je testament vragen of een familielid voor jou de hajj wilt verrichten: ‘Jij, mijn zoon, doe het voor mij.’ En dat gebeurt ook: er gaan mensen (nog eens) op hajj (maar dan) voor een familielid.
"Voor degenen die de hajj volledig en goed verricht hebben, is er het paradijs, zo gaat een overlevering. Alle kleine zondes zulen na het volbrengen van de hajj worden vergeven. De hajj is een reiniging van de nafs. Je wordt opnieuw geboren als een baby. Je kunt dus een nieuw begin maken; dat geldt ook voor meerdere vormen van ibada, zoals de ramadan en ook de salaat."
VERGIFFENIS
"Voordat je de hajj gaat verrichten, moet je ook een ‘tawbah’ maken, dat wil zeggen: berouw tonen, vergiffenis vragen. Neem dan ook de tijd voor reflectie, introspectie, extra vasten; stel daarbij altijd je ni’a, je intentie, centraal.
"Er zijn bedevaartgangers die voor hun vertrek naar Mekka al hun familie en vrienden en kennissen bezoeken om hen om vergiffenis te vragen voor alles wat ze mogelijk tegenover hen fout hebben gedaan. Natuurlijk is het het belangrijkst dat je vergiffenis vraagt aan Allah. Het vragen om vergiffenis aan mensen is een goed vervolg op het vragen om vergiffenis aan Allah: op die manier kun je ook met hen na de hajj een nieuw begin maken."
UNIVERSELE BROEDERSCHAP
"Door deel te nemen aan de hajj, voel je de universele broederschap. Iedereen is gelijk: de directeur, de arbeider, de buschauffeur, de militair. Allemaal hebben ze slechts twee stukken ongestikt doek om, de ihraam. De kleurverschillen vervagen. Naties vervagen. Nationalistische gevoelens vervagen:
"Kijk maar eens naar het verhaal van de zwarte moslimleider Malcolm Little (Malcolm X). Voor de hajj was hij een militante zwarte leider die alle blanken beschouwde als duivels. Pas tijdens de hajj ziet hij dat blanken ook zijn broeders zijn. Dat ook hele zwarte Afrikanen, die hij tot dan toe waarschijnlijk nooit had gezien, zijn broeders zijn.
"Malcolm X veranderde toen zijn naam in: Al-Hajj Malik Al-Shabazz. Kort na de voltooiing van zijn hajj werd hij vermoord, slechts veertig jaren oud. Wilt u meer weten over zijn leven: de film over hem is niet zo authentiek, maar zijn autobiografie wel (‘The Autobiography of Malcolm X, with the assistance of Alex Haley’, Penguin Books, ISBN 0-14-002824-2).
__________________________________________
VRAGEN NA AFLOOP
FAQs ‘frequently asked questions’
[hajj]
VROUW 1:
"U had het daarnet over extra vasten tijdens de hajj. Maar ik heb nu juist altijd geleerd dat je helemaal niet mag vasten tijdens de bedevaart. Hoe zit dat nou?"
IBRAHIM SPALBURG:
"Het vasten is tijdens de maand Zoel-Hijjah alleen niet toegestaan op de elfde, twaalfde en dertiende dag."
VROUW 2:
"Als je de oemra hebt verricht, moet je dan binnen een jaar ook de hajj verricht hebben?"
IBRAHIM SPALBURG:
"Nee, dat hoeft niet."
LUDO MOHAMED JONGMANS:
"Er zijn geen vragen meer over de hajj. Blijkbaar was het verhaal duidelijk. Wat ik er nog aan wil toevoegen is het volgende:
"Heb je de middelen om de hajj te verrichten? Ben je gezond? Staat je hart open voor het verrichten van de hajj? GA DAN! Wees wijs, wacht niet te lang. Maak van uitstel géén afstel.
"Met alle respect voor de ouderen onder ons: als je op relatief jonge leeftijd gaat, dan pak je veel meer op. Dan ben je beter in staat om de hajj bewust te verrichten.
"Er zijn natuurlijk ook mensen die op (zeer) hoge leeftijd pas de hajj kunnen verrichten, omdat ze hun hele leven krom hebben moeten liggen om ervoor te sparen. Abdullah, ben je bereid jouw ervaringen opgedaan tijdens de hajj met ons te delen?"
ABDULLAH:
"De hajj is zéker geen vakantiereisje. Al heb ik mij daar wel op die manier op verheugd. Ik was nog nooit zo ver ‘op vakantie’ geweest. Nee, de hajj is afzien! Europese maatstaven tellen daar niet meer. Ik dacht een hotelkamer voor mij en mijn vrouw te kunnen regelen, maar nee. Uiteindelijk sliep ik met tien kerels op één kamer. Niet bepaald een pretje. Niks ouwe-jongens-krentebrood. Tot overmaat van ramp werd mijn vrouw ziek: ze kon niet tegen de hoge temperaturen. Dan wordt het knokken om elkaar bij te kunnen staan!
"Vooraf had ik vele verwachtingen omtrent de hajj. Velen daarvan zijn niet uitgekomen. Ik heb sjeytaan daar dagelijks aan het werk gezien! Hier missen we hem soms wel een dagje. Maar daar niet, want in Mekka zijn er veel gelovigen, dus daar heeft hij nog niet zoveel slachtoffers. Ik heb gezien dat, ondanks de intense hitte in een bus tijdens een lange rit, er mensen waren die hun water niet deelden met hun naasten.
"De teleurstellingen die ik ervaarde, hadden dus eerder te maken met mijn mede-moslims dan met mijn geloof als zodanig: bij het graf van Mohammed, vrede zij met hem, bijvoorbeeld, vlogen mijn broeders over mijn rug heen om die platen aan te raken, terwijl het nergens staat geschreven dat dat moet. Waarom doen ze het dan toch? ‘Dit is de hajj. Wat doe je hier?!!’
"Ik heb het overleefd, kan ik wel zeggen. Mijn vrouw is tijdens de hajj zo ziek geworden, dat ik op een gegeven moment dacht dat ik haar daar moest achterlaten. Ze was zo mager als een sprinkhaan.
"Kortom, de hajj is zéker géén vakantie. Je ziet wel veel vreemde volkeren enzo, maar je ziet ook gebreken."
VROUW 3:
"Is het geoorloofd om ook na de hajj wat van het land te gaan zien?"
IBRAHIM SPALBURG:
"Je kan ook voorafgaande aan de hajj bepaalde plaatsen bezoeken, dan de hajj doen en dan weer teruggaan naar Nederland. Je krijgt in de regel vier weken van de Saoedische ambassade voor je verblijf in Saoedi-Arabië. Je mag daar niet zomaar overal komen! Je krijgt namelijk een speciaal visum voor het heilige gebied, met daarin onder andere Jeddah, Medina, Mekka. Maar je kunt niet zomaar naar Riyad, het politieke centrum van het land. Daarvoor moet je dan weer een apart visum aanvragen."
LUDO MOHAMED JONGMANS:
"Het belangrijkste in de voorbereiding voor de hajj, is dat je het eens bent met je innerljk om te gaan. Dat je er klaar voor bent. Ik nam, voor ik op hajj ging, één jaar voorbereiding. Ik stelde verwanten en en de achterban op de hoogte. Zorgde ervoor dat mijn gezin niet onverzorgd zou achterblijven, mocht mij eventueel wat overkomen tijdens de hajj. Ben je dan eenmaal vertrokken voor de hajj, dan vergeet je de hele wereld en heb je nog maar één doel voor ogen.
"Eerst verbleef ik na aankomst acht dagen in Medina om daar veertig soenna-gebeden te verrichten: een echte geestelijke oppepper. Daarbij komt dat Medina een wat koeler klimaat kent dan Mekka. Medina was dus een prima plek om te akklimatiseren.
"Ik heb het geluk een blonde kop te hebben. ‘Mash’Allah, jij, een Europeaan, en nog moslim ook!’ Ik werd goed geholpen en maakte veel broederliefde mee. De ervaring van Abdullah is er één van bloed, zweet en tranen. De ervaring van mij ook, maar toch is mijn ervaring anders. Iedere hajji heeft zijn of haar bedevaart op een eigen manier ervaren."
[orgaandonatie]
LUDO MOHAMED JONGMANS:
"Hoe denkt de islam over het afstaan van organen?"
IBRAHIM SPALBURG:
"De eerste lessen die ik daar over kreeg, hielden het volgende in: zoals je geboren wordt, zo wordt je ook begraven, met alles erop en eraan.
"Maar nog niet zo lang geleden hebben in Mekka een aantal geleerden gesproken over het afstaan van organen. De uitspraak was dat het toegestaan is in de islam. Dat heeft voor enige verwarring gezorgd. Er werden vraagtekens bij geplaatst. Je zou bijvoorbeeld moeten weten naar wie jouw organen gaan, en dan bedoel ik niet moslim of niet-moslim. Een voorbeeld: ik kan me levendig voorstellen dat iemand niet zijn nier wilt geven aan iemand die zich kapot heeft gezopen, zodat die persoon daarna rustig weer door kan drinken. Het afstaan van een orgaan moet een bijdrage aan de mensheid zijn.
"De uitspraak van die bewuste groep geleerden is gepubliceerd in diverse bladen en brochures van verscheidene organisaties, zoals de Muslim World League."
ABDULWADÛD (ondergetekende):
"Hoe zit het dan met xeno-transplantatie? Om maar een voorbeeld te noemen, het transplanteren van een varkenshart naar een mensenlichaam."
IBRAHIM SPALBURG:
"Dat wilde ik niet met name noemen.
"Ik was gisteren bij mijn moeder, ze vertelde mij haar bezorgdheid over dat nieuwe ‘donorcodicil’. Ook bij overtuigde christenen, zoals mijn moeder, heerst hetzelfde dilemma als bij de moslims. Mijn moeder vertelde een verhaal dat zij weer had van haar moeder, een verhaal dat voor haar is gaan gelden als een soort bewijs tegen het transplanteren van organen:
"In de Verenigde Staten, zo’n zestig zeventig jaren geleden, was er een chirurg die gespecialiseerd was in het toeleveren van organen. Hij haalde deze organen stiekem uit de lichamen van overledenen zonder de nabestaanden daarvan in kennis te stellen. Diens verloofde was daar mordicus op tegen. Op een dag werd hem weer een lichaam binnen gebracht; het bleek het lichaam van zijn verloofde te zijn."
ABDULLAH:
"Het begrip orgaandonatie is zo rekbaar als elastiek. Misschien zullen onze lichamen ook gebruikt worden voor experimenten. Wel of niet kiezen voor orgaandonatie is een echte gewetensvraag."
IBRAHIM SPALBURG:
"Dat klopt. Eenieder moet zijn eigen besluit maken."
VROUW 3:
"Als je niet wilt dat je lichaam voor experimenten gebruikt wordt, dan moet je daarvoor een apart formulier invullen. Dat staat in die kleine lettertjes! En stel je nou eens voor: het lichaam van een islamitische vrouw omgeven door twintig mannelijke studenten. Dat kan toch niet?!"
IBRAHIM SPALBURG:
"Voor meer achtergrondinformatie over dit thema en aanverwante onderwerpen kan ik u onder andere verwijzen naar het werk van Cor Hoffer. Hij werkt aan het Instituut voor Sociale Wetenschappen. Hij heeft al boeken geschreven over besnijdenissen en alternatieve geneeswijzen binnen de islam zoals gebedsgenezing.
"Hij is nu bezig met een boek over transplantatie, euthanasie, reageerbuisbevruchting en kunstmatige inseminatie. In het kader daarvan heeft hij mij ook geinterviewd. Ik weet niet wat hij daarvan uiteindelijk in zijn boek gaat gebruiken."
[salaat]
MAN 1:
"Het inhalen van de salaat. Is dat mogelijk?"
IBRAHIM SPALBURG:
"Dat hangt af van vele factoren: tijdsomstandigheden, of je volgens de sharia een reiziger bent of niet, etcetera.
"Haal je een gebed in, hou dan ook rekening met de volgorde van de gebeden. Dat betekent, dat wanneer je een moskee betreedt om het avondgebed (maghrieb) te verrichten, en je hebt het namiddaggebed (asr) nog niet kunnen doen, dat je dan gewoon met het gezamenlijke avondgebed meedoet. Haal daarna dan jouw namiddaggebed in en verricht vervolgens jouw avondgebed. Voor het eerder gezamenlijk verrichtte avondgebed zal je dan incha Allah extra zegeningen ontvangen.
"In de winter liggen de gebedstijden soms dicht bij elkaar. In zulke omstandigheden is het geoorloofd om het middaggebed (zohr) en met namiddaggebed (asr) achter elkaar te doen, ook wanneer het nog geen tijd is voor het namiddaggebed."
ABDULWADÛD (ondergetekende):
"Maar ik heb juist geleerd dat je het gebed niet eerder mag verrichten voordat de tijd is aangebroken [informatie uit het boek 'Kom tot het gebed' van Abdulwahid van Bommel]. Dat betekent dus inhalen mag, maar ‘vooruit bidden’ niet."
IBRAHIM SPALBURG:
"Zelfs op de vlakte van Arafat tijdens de hajj verricht men zohr en asr direct na elkaar, voordat de tijd van asr is aangebroken.
"In het kort: als overmacht de oorzaak is dat je niet (op tijd) het gebed kan verrichten, dan mag je het inhalen of zohr, asr of maghrieb/isja samenvoegen. Dit moet echter wel een uitzondering blijven."
LUDO MOHAMED JONGMANS:
"Het kan heel makkelijk dat je je verslaapt. Ben je wakker en het is al licht, verricht dan toch het ochtendgebed (fadjr). In de winter, wanneer de tijd tussen zohr en asr kort is, kan het gebeuren dat een middagslaapje doet (na zohr) en dat je nog slaapt waneer de tijd voor asr al is aangebroken. Dat is niet erg. ‘De qalam (pen) stopt met schrijven voor hen die slapen.’ Ben je niet bij kennis? Dan heb je vrijstelling van het gebed. Ook als je onvrij bent, heb je vrijstelling. Mag je van je baas niet bidden tijdens werktijd, dan ben je onvrij door je baas en dus vrijgesteld – en haal je het later in."
IBRAHIM SPALBURG:
"’Niet vrij’ is in deze context dus een ruimte term. Je kunt ook niet vrij zijn om het gebed te verrichten als je in gevangenschap verkeert (in Nederland is het bidden in de gevangenis echter geen probleem).
"Bedenk dat wanneer de gebedstijden niet precies samenvallen met je pauzes, dat het geoorloofd is om de ene keer het gebed aan het begin van een periode te doen en de andere keer aan het eind. Er is een overlevering die verhaalt van het feit dat Djibriel en Mohammed, vrede zij met henm, samen gebeden verrichtten. De ene keer was dat toen de tijd net was aangebroken, de andere keer toen de tijd bijna verstreken was."
DANUN:
"Bedenk wel, de shahada is de wortel van de boom, de salaat is de boom en de zakaat en de ramadan en de hajj zijn de takken en de bladeren. We moeten de shahada en de salaat zeker niet vergeten! De zakaat is voor de rijken, de ramadan voor hen die gezond zijn en de hajj is voor de gefortuneerden.
"Denk aan die boom, de salaat! Kun je niet bidden tijdens je werk? Verricht dan desnoods het gebed op een symbolische manier, met je ogen bijvoorbeeld."
lees ter illustratie deze Nederlandstalige uitleg van
soera Ibrahim 14:24-26
24 Ziet gij niet hoe Allah de gelijkenis van een goed woord geeft? Het is als een goede boom, waarvan de wortel hecht is en zijn takken reiken tot in de hemel.
25 Deze brengt door het gebod van zijn Heer zijn vrucht voort in ieder jaargetijde. En Allah geeft de gelijkenissen voor de mensen, opdat zij lering mogen trekken.
26 En een slecht woord is als een slechte boom die ontworteld ter aarde ligt en geen vaste grond meer heeft.
LUDO MOHAMED JONGMANS:
"Bij de woorden van Danun wil ik aantekenen dat wij hier in dit land gerust gefortuneerd genoemd mogen worden."
IBRAHIM SPALBURG:
"Tot slot nog iets over het begrip ‘onvrij zijn’ met betrekking tot vrijstelling van het gebed.
"Ik ontmoette eens een jonge Griek die zich had bekeerd tot de islam. Nou zijn er streken in Griekenland waar je je als moslim beter niet kan vertonen. Dat heeft te maken met de wrijvingen tussen Turkije en Griekenland. Zo mocht deze jonge Griek van zijn moeder niet in huis bidden. Voor elk gebed moets hij een plek buitenshuis opzoeken. Tja, wat moet je dan?"
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Zeg 't maar
Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.