Zwarte humor uit Senegal

"Bébé de l’année" gooit op dit moment hoge ogen in Senegal en bij Senegalese gemeenschappen in de diaspora. Het is een videofilm met in de hoofdrol Mame Cheikh Gueye (zie foto links), een acteur die luistert naar de artiestennaam Sa Neex (uitspraak: saa nèèg).

Ik heb de film slechts één keer bekeken met sporadisch wat vertalingen van sama jabbar Ndoya, tussen al haar lachsalvo’s door. Diep kan ik er dus nog niet op ingaan, maar dat het een komedie met diepgang is, is mij al wel duidelijk. Het verhaal in een notendop:

Vrouw wordt zwanger en is uitgerekend op 31 december/ 1 januari 00.00 uur. Haar man weet zoals iedereen dat er in Senegal voor de ouders van de eerstgeboren baby in het nieuwe jaar (de Béé de l’année van de titel) een groot geldbedrag wacht. Op 31 december krijgt zijn vrouw overdag al flinke weeën. Hij doet er dan alles aan om de bevalling uit te stellen tot klokslag middernacht, waarbij hij uitdrukkelijk niet om de hulp van Allah vraagt. Gevolg: de baby wordt doodgeboren.

Een fragment dat mij is bijgebleven is wanneer Sa Neex, net na een controle in een kliniek meen ik, met een verkeerd urinemonster de taxi terug neemt naar huis en de chauffeur vertelt dat hij zwanger is geworden. "Nou, dan moet het Einde der Tijden wel erg dichtbij zijn wanneer mannen zwanger kunnen raken," lacht de chauffeur. "Ja, maar hoe moet ik dan bevallen en de borst geven?!" schreeuwt Sa Neex het uit.

Wanneer in Senegal een vrouw weeën krijgt, is het gebruikelijk dat zij bij elke wee Allah soebhana wa ta’ala aanroept met Zijn Schone Naam "Al-Latief". Deze Naam wordt door Z.H. Sharib in het boekje "De 99 Schone Namen van Allah" vertaald met "De Subtiele" en "De Goedertierende. [...] Ook wordt er beweerd dat Al-Latief Degene is Die het één in het ander verborgen houdt."

Ik zie dan direct de ongeboren baby in het verhaal als ‘het één’. ‘De ander’ is de zwangere vrouw van Sa Neex, die het bij elke wee werkelijk uitschreeuwt: "Yaa-l-Latief! Yaa-l-Latief!! Yaa-l-Latief!!!"

Sa Neex zegt dan "Non Latief!", Nee Goedertierende!, in de hoop dat dat enig vertragend effect zal hebben op de bevalling. Even na middernacht komt de baby dood ter wereld. Sa Neex wordt getroost en hij wordt gewezen op de barmhartigheid van Allah. Dan laat hij zich ontvallen dat hij geen vertrouwen in Hem kan hebben, omdat Hij er niet was om het kind te redden. Sa Neex heeft dus zelf met zijn "Non Latief" het onheil over het kind uitgeroepen. Einde film.