Nieuwe maan: eerst zien, dan geloven?

Wanneer de heilige maand ramadan nadert, beginnen de gebruikelijke discussies over wanneer deze maand precies begint. Zoals bij elk van de twaalf maanden van het islamitisch jaar, begint de ramadan bij het (ver)schijnen van de nieuwe maan. Heden ten dage zijn er vele moslimgemeenschappen die berekenen wanneer de nieuwe maan verschijnt.

Lang heb ik de voorkeur gegeven aan het zien van de nieuwe maan, ingegeven door mijn ervaringen in Senegal. Daar heb je dan in de avond van de negentwintigste dag van shaban, de maand vóór ramadan, een uitzending op het nationale televisiestation RTS1 waarin diverse genodigden een veelheid aan religieuze thema’s bespreken. Met als McGuffin* op de tafel een telefoon: de hotline voor het melden van het verschijnen van de nieuwe maan. In mijn wellicht geromantiseerde herinnering wordt er flink ingezoomd op die telefoon.

SUIKERFEEST / KORITÉ 2000

In december 2000 heb ik in Senegal ook een bijzonder einde meegemaakt van de ramadan. In een vergelijkbare uitzending als hierboven omschreven, wordt laat op de avond van 29 ramadan aan het eind van de uitzending medegedeeld dat er nog steeds geen melding binnen is. "Morgen zal het de laatste vastendag zijn. Overmorgen is het korité (suikerfeest)", zo wordt medegedeeld. Niet dus. De volgende ochtend, lang vóór het eerste ochtendgloren en lang vóór de gebruikelijke oproepen voor het ochtendgebed, worden Ndoya en ik opgeschrikt door enkele takbiers. We verblijven op dat moment bij onze (schoon)familie in Sicap Mbao (nabij Rufisque), villa No. 141, vlaktbij een halfvoltooide moskee.

"Allahoe AKBAR, ALLAAAAHOE AK-BAR!"

Dan stilte. Van onder het muskietennet door doe ik voorzichtig het licht aan. Ndoya en ik kijken elkaar verbaasd aan, maar voordat we ons kunnen afvragen wat dit alles te betekenen heeft, komt de verlossende mededeling. "Vannacht hebben, onafhankelijk van elkaar, enkele gelovigen de maan gezien. Dat betekent dat het vandaag korité is", roept de muezzin. Mash’Allah, een ervaring die ik incha Allah nooit meer zal vergeten! Samen met Tapha loop ik die ochtend na zonsopkomst naar de moskee van Sicap Mbao voor het speciale korité gebed. In de roes (pardon my French) geef ik aan iemand die zakken rijst uitdeelt aan hen die er geen middelen voor hebben, het geld dat ik heb meegenomen. Daardoor heb ik niets meer om mijn bijdrage te leveren aan ‘zakaat al-fitr’, een extra armenbelasting die komt boven op de reguliere ‘zakaat’, naast vasten in de maand ramadan één van de pijlers van islam. Wanneer dan vóór het korité gebed in de moskee een schaal rondgaat om die extra bijdrage te innen, zit ik met lege handen en staat het schaamrood mij op de blanke kaken…

Terug naar die nieuwe maan. Afgaan op een berekening vind ik geen probleem meer. Per slot van rekening beschikken we nu over de kennis waarmee we die berekening kunnen uitvoeren. Mocht je toch op het zien van de maan willen afgaan en wonen in een land als Nederland, waar de bewolking roet in het ramadan-eten kan gooien, dan kun je altijd nog afgaan op websites als Moonsighting.com waar wordt berekend wanneer je de nieuwe maan zou kunnen zien :-)

__________________________ 

* McGuffin is een Hitchcock-term waarvan verschillende definities de ronde doen op het www. Een McGuffin is, aldus Remko Mewe op Filmtotaal.nl "een term die Hitchcock gebruikte voor een opvallend element dat de plot voortstuwt en de nieuwsgierigheid wekt, maar eigenlijk niks te betekenen heeft."

De ramadan komt naar je toe deze herfst!

Met de ramadan in het zicht – incha Allah vanaf aanstaande dierendag – heb ik uiteraard weer mijn gedachten laten gaan over hoe ik mijn ramadan vorm wil geven. Ik had er al een opinion over, maar omdat de laatste tijd bij mij de verwarring regeerde, vroeg ik per email een second opinion aan mijn imam. Zijn korte heldere antwoord is vanzelfsprekend en getuigt van veel inlevingsvermogen. Niet zelf meer mogen ‘ramadannen’ – sorry Van Dale – gaat je echt niet in de kouwe kleren zitten. Voor hen die in een vergelijkbare situatie zitten als ondergetekende, is de oplossing dan heel simpel. Lees maar de reactie van mijn imam op mijn vraag ‘Wat nu te doen?’:

"Salam Alaikum, Moge Allah je genezing schenken! Het antwoord ligt in de lijn der logica zoals (bijna) altijd in de islam. Omdat het voor een overtuigde vaster vervelend of zelfs tragisch is om niet te mogen vasten, verricht hij/zij dus de plaatsvervangende handelingen. Dat betekent dus het voeden van een arme in Afrika of hier. Per dag zorg je dus voor de sahoer & iftar van iemand die daar het minimum aan inkomen niet voor heeft. (…) Ma’a salama, Abdulwahid [van Bommel]."

Mash’Allah, dáár kan ik mee de ramadan in! Die vreugde van vroeger, vanwege de ramadan die nadert, is weer helemaal terug! Ik proef de dadels al – en de groentensoep :-)

Krentenbaard?!

"Met Ernie kan ik wel goed slapen, zonder Ernie kan ik niet goed slapen", vertrouwt Kiné mij toe.

Sinds afgelopen woensdagochtend is ze ziek thuis en heeft ze voortdurend Ernie bij zich om haar te troosten. Ze heeft krentenbaard, een kinderziekte terug van weggeweest. Ik had er nooit van gehoord, tot er een aantal weken geleden op de school van mijn kinderen A4-tjes kwamen te hangen met de mededeling:

LET OP, ER HEERST KRENTENBAARD 

Krentenbaard ziet er in het begin uit als een koortslip, maar de plekjes worden dan groter en groter wanneer er niets aan gedaan wordt. Bij sommige kinderen zijn de plekken tot in de mondholte te vinden, maar dat is alhamdulillah bij Kiné niet het geval. Sinds vrijdag behandel ik de plekjes met Fucidin crème, een anti-bioticum. Haar mondhoeken doen nog steeds zeer, dus brood, koekjes en dergelijke eet ze stukje bij beetje. Vanochtend bijvoorbeeld laat ze haar cornflakes eerst zacht worden. Daarna drinkt ze de melk op met een rietje en doet ze vervolgens de stukjes cornflakes voorzichtig in haar mond. Ndeyesaan, meisje toch.

Wanneer Yande en Ahmed naar school zijn gebracht, vraagt ze voor de zoveelste keer om een video van Tom & Jerry, maar na eventjes kijken heeft ze er al genoeg van. Ze is moe. "Ik wil televisie uit" zegt ze (dat vraagt ze anders nooit :-) en vraagt dan om een bekertje melk (een natuurlijke keuze :-). Ik zet de radio (onze computer eigenlijk) op Alhamdoulilah FM, een radiostation met vierentwintig uur per dag, zeven dagen in de week, koranrecitatie. Het station zendt ook uit op de FM-band in Dakar en omstreken. Terwijl we samen luisteren en Kiné met een rietje voorzichtig haar melk drinkt, breng ik het gespreksonderwerp op Ernie.

"Waar zijn de papa en mama van Ernie?"

"Die zijn dood. Dan kan Ernie toch bij mij goleren?" Mash’Allah, bij Kiné wisselen medeklinkers nogal eens van plaats. Zo kent ze begrippen als kluffenen, skroopjes en gabuettes. Niet voor lang incha Allah, want ze gaat al eens per week naar een logopediste, ‘juf’ Majorie. Dus ik hoop dat haar praaksproblemen binnenkort over zijn, evenals haar brentenkaard. Deo volente.

Gebedstijden voor Moffen #uhhh

Voor de islamitische natuurvorsers met belangstelling voor walruskolonies, volgt hier de url naar de gebedstijden van een eiland nabij Spitsbergen (Svalbard) genaamd:
Moffen (klik op deze link)

Ora et labora

Bijgaande cartoon aangetroffen in een online exemplaar van het FNV Bouw-magazine (06 2005). Het is een mop-met-een-baard, dus zeer geschikt voor ons moslims :-)

Hand van (IV)

Barbell Rotation

Twee keer per week doe ik aan fitness. Om mijn conditie te verbeteren en mijn gedachten te verzetten. Niet dat het dan in mijn hoofd rustig wordt, hoor. Zwetend van de inspanning heb ik juist de gelegenheid om in het wilde weg vrij te associëren. Handig als je creatief bent, mash’Allah, maar vermoeiend is het wel. Zo ben ik afgelopen dinsdag weer bezig met de ‘Barbell Rotation’ oefening. Voor mij op een rubberen plaatje plaats ik verticaal een halter met alleen aan de bovenkant een gewicht. Met licht gebogen knieën en de armen gestrekt, zwaai ik de halter heen en weer, terwijl ik afwisselend met mijn rechter- en linkerhand overpak. "Alsof ik de tijd in mijn handen heb" denk ik, terwijl ik de halter voortbeweeg als de pendel van een antieke klok, met de massa die voor mijn neus heen en weer slingert. Astaghfiroellah, dat is tè, Abdul! De Tijd is alleen in de spreekwoordelijke ‘hand van Allah’. Want Hij heeft gezegd in een hadith qudsi (heilige overlevering):

Yasoebboe banoe aadama-d-dahr, wa anaa-d-dahr, bi yadie-l-lailoe wa-n-nahaar

De zonen van Adam zijn tegen (de wisselvalligheid van) de tijd tekeer gegaan, en Ik ben de Tijd, in Mijn hand zijn de nacht en dag.

[Bron: "Veertig Hadith Qudsi" van uitgeverij Noer, vertaald door Oem Hamza]

De uitleg van deze hadith luidt in bovengenoemde uitgave van Noer als volgt: "Omdat de Almachtige over alles beschikt, staat het tekeergaan tegen rampspoeden, die een onderdeel van de tijd zijn, gelijk aan het tekeer gaan tegen Hem."

RTS via Eutelsat vanaf sept 2005 (II)

Volgens een mededeling op de website van de RTS (Radiodiffusion Télévision Sénégalaise) wordt sinds 6 september jongstleden het signaal van RTS1 via de W3A satelliet van Eutelsat (7° Oost) uitgezonden. Op die manier kunnen we hier in Nederland eindelijk met een relatief kleine dus goedkope satellietschotel (∅ 80-100 cm) het nationale televisiestation van Senegal ontvangen.

Alleen Allah weet of wij hier thuis binnenkort over een satellietschotel zullen beschikken. Incha Allah zal ik binnenkort met Ndoya samen op de bank zitten te kijken naar deze zender. Zo halen we een stukje Senegal in huis. Ik kan niet wachten tot we samen ook kunnen kijken naar het programma "Lettres Musulmans". Een programma waarin islam in het dagelijke leven in Senegal centraal staat. Voor alle technische details over de ontvangst van RTS1 in Europa zie deze link: www.rts.sn/default_Eutelsat.htm

Papa, pilletje! (I)

Het komt nog wel eens voor, dat ik het alarm van mijn Casio horloge niet hoor afgaan. Een aantal keren per dag gaat hij af om mij aan de inname van mijn medicijnen te herinneren. Mocht Kiné dan in de buurt zijn, dan roept ze wel: "Papa, pilletje!" Lijkt me lachen als dat ergens middenin een supermarkt gebeurt :-)

Alle lof aan Allah, de Heer der werelden, voor mijn vrouw en kinderen. Ndoya die mij helpt met raad en daad en héél veel geduld, mijn kinderen die mij helpen door er gewoon te zijn: Samen met Kiné een computerspelletje doen. Samen met Ahmed naart de training van de F3 van ‘zijn’ voetbalclub. Samen met Yande kijken naar één of andere lievelingsfilm of -serie van haar. Inderdaad, die simpele geneugten des levens: een betere therapie kan ik mij niet wensen!

…zum Tode betrübt

Zware depressies met hier en daar een huilbui. Het gebruik van methylfenidaat kan daar toe leiden. Van mijn ervaringsdeskundige op ADHD-gebied heb ik er al van gehoord, sinds enige tijd weet ik dan ook zelf hoe dat voelt. Alhamdulillah. Na een lang consult heeft mijn specialist mij afgelopen vrijdag een anti-depressivum voorgeschreven (Citalopram 20, dagelijks één pilletje om negen uur ‘s ochtends). Een middel dat binnen enkele weken zou moeten werken. De enige manier waarop ik nu weerstand bied tegen depressies, is overdag lang slapen. Of in ieder geval liggen met de ogen gesloten: op die manier kan ik mijn gedachten beter ordenen. Open ik mijn ogen dan steekt de storm in mijn hersenen vaak weer op. Alhamdulillah.

In Memoriam: Hassan Kamara

Vandaag heb ik vernomen dat zaterdag 3 september jl. is overleden mijn vriend Hassan Kamara. Afkomstig uit Liberia is hij jaren geleden naar Nederland gekomen als vluchteling, na veel en hard werken mash’Allah heeft hij uiteindelijk op 2 juli 2003 zijn diploma voor ingenieur in de chemie mogen ontvangen (Saxion Hogescholen, lokatie Deventer). Ik heb het genoegen mogen smaken om de uitreiking van zijn diploma bij te wonen. Op het moment van uitreiking zou Hassan bijna naar zijn geboorteland zou worden teruggestuurd. Uiteindelijk moet hij zijn huis in Zutphen verlaten om opnieuw het hele traject van asielaanvraag te volgen.

www.saxion.nl/c/voltijd/deventer/kort

Niet veel later is hij ziek geworden en uiteindelijk zaterdag 3 september jongstleden overleden. Incha Allah zal hij aanstaande zondag of maandag zijn laatste reis maken. Een reis naar zijn geboorteland waar hij incha Allah zal worden begraven. Voor de familie aldaar wordt incha Allah een video meegegeven waarop de genoemde uitreiking (en het gezellig samenzijn na afloop) is te zien, gefilmd door ondergetekende… Ya Allah, ya Arhaamoe rahimien

www.anashed.net/flash/lastb_reath.swf

● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●

Lees eens de volgende artikelen, afkomstig uit het online archief van De Stentor, over Hassan Kamara en zijn inspanningen om ingenieur in de chemie te worden èn om in Nederland te blijven (om de artikelen te kunnen lezen moet je je eerst eenmalig gratis registreren bij Destentor.nl):

Hogeschool, Vluchtelingenwerk en B & W zoeken oplossing
(Gelders Dagblad – Zutphen – 17/01/2002)

De straat dreigt voor student Kamara
(Gelders Dagblad – Zutphen – 17/01/2002)

Student mag blijven wonen
(Deventer Dagblad – 23/01/2002)

Kamara mag toch in woning blijven
(Gelders Dagblad – Zutphen – 23/01/2002)

Asielzoeker haalt hbo-diploma en moet weg
(Apeldoornse Courant – 03/07/2003)

UPDATE D.D. 7 MAART 2013: Helaas zijn bovenvermelde artikelen niet meer online beschikbaar, ook niet bij Archive.org

Ernie moslim?! (III)

"Kiné, wie mag vandaag de fatihah doen?"

"Ernie, papa!" Ik had ook niets anders als antwoord verwacht…"Maar moet wel Ernie helpen, hoor!"

Oh-ooh… Ze vouwt z’n handen open en ik begin heel zachtjes te reciteren. Af en toe leg ik mijn oor te luisteren om te weten of Ernie goed meedoet. Kiné glundert en is maar wat trots op haar poppenvriendje. Proefondervindelijk stelt haar papa zo vast wat hij eigenlijk al lang weet: spelenderwijs is inderdaad dè manier om jonge kinderen dingen aan te leren. In mijn enthousiasme wil ik nog wel eens doordraven, ook waar het de opvoeding van mijn kinderen betreft. Kijk maar naar de vorige "aflevering" van Ernie moslim?! de dato 5 september 2005, waarin Ernie het moest ontgelden toen ik Kiné in één keer de shahada wilde leren. Wederom kom ik tot de conclusie dat ‘geen dwang in de godsdienst’ een groot goed is, ook daar waar het de religieuze opvoeding van (jonge) kinderen betreft. En dat is een waarheid als een koe.

Lees maar als je wilt vers 256 van het hoofdstuk "De Koe" uit de Heilige Koran. [Klik op deze link om naar dit vers te luisteren en de uitleg - in diverse talen waaronder Engels en Turks - mee te lezen].

Ernie moslim?! (II)

Gisterenavond. Het is weer tegen zevenen. Ahmed en ik zijn al klaar voor de start, terwijl Kiné wat ins blaue van het plafond staart en de visjes telt die daar zijn geschilderd.

"Hé, Kiné. Waar is Ernie?" Ze veert op en hangend over de rand van haar bed struint ze door de rommel. Hebbes! Ze neemt de pop op haar schoot en doet z’n handen bij elkaar met de palmen omhoog. Na het reciteren van de fatihah kijkt Kiné me ernstig aan.

"Ernie nou soslim!" zegt ze. Ze is mash’Allah nog maar vijf jaar, toch probeer ik haar – voor de eerste keer – uit te leggen wat de shahada is, de geloofsgetuigenis die wordt uitgesproken door iemand die zich bekeert tot islam.

"Weet je, Kiné, wanneer iemand moslim wordt, weet je dan wat hij zegt?"

"Nee…"

Ik spreek dan langzaam woord-voor-woord de shahada uit. "Zeg me maar na, Kiné." Ik zeg nogmaals de shahada en met moeite herhaalt ze de woorden.

"Nee! Papa! Véél te moeilijk!" Met een verbeten blik pakt ze de pop bij één been en slaat er enkele malen mee op de metalen rand van haar bed. Oké, I get the message. Dit was nog wat te vroeg voor mijn kleine meid. Incha Allah kom ik er later nog wel op terug. Ik sta op en geef haar een nachtzoen. Ik loop haar kamer uit en…

"Hé! Ernie ook hoor!"

Aan papa de eer Ernie te troosten. Ik geef hem een zoen en een aai over de bol.

"Papa, vannacht ik dromen van jou, mama, Yande, Ahmed. Iedereen!"

Kiné heeft zo haar zinnetjes waarmee ze laat blijken of ze je wel mag. "Jij mag op m’n feestje komen" is er ook zo één. Ik geef haar nogmaals een zoen en loop stilletjes de kamer uit. Wie weet kom ik haar vannacht wel tegen in een gezamenlijke droom, incha Allah.

Omzetten

Ben ik net bezig mij ritueel te reinigen, staat Ahmed ineens voor m’n snufferd.

"Papa, papa! Kom je mee minigolfen?" Hij doelt op Minigolf van Electrotank.com, één van onze favoriete computerspelletjes.

"Strakjes, Ahmed. Ik moet eerst even bidden."

"Nou, papa, dan bid ik mee!"

"Was je nog wel even je handen, je mond en de voeten en de rest, zoals je mij nu ziet doen?"

"Jaha, papa!"

Ik wacht op mijn bidkleed, terwijl Ahmed de wasruimte kleddernat maakt. Hij wilt persé de rituele wassing helemaal in zijn eentje doen. Dan komt meneer eraan, druipend en wel.

"Zo, nu weet je tenminste direct wanneer ik klaar ben met bidden en dus klaar ben voor minigolf, hè?"

"Precies, papa!" Mash’Allah, weer zo’n Ahmed actie. Ik ben in ieder geval blij, dat hij op zo’n goede manier zijn ongeduld heeft omgezet in devotie [ahum] Iets voor mij?

Ernie moslim?! (I)

Ruim tien minuten geleden heb ik Ahmed en Kiné naar bed gebracht. Vlak vóór de nachtzoenen is het deze keer aan Kiné de eer om soera Al-Fatihah te reciteren.

"Kiné? Wil jij deze keer de fatihah voor ons doen?"

Quasi-verlegen rolt ze over haar bed en kijkt haar Ernie-pop diep in de vrolijke ogen.

"Kiné?"

"Moet even nadenken, papa!"

Ahmed en ik kijken elkaar aan en lachen heimelijk (als Kiné weet of denkt dat je om haar lacht, nou, dan zwaait er wat :-).

"Oké, papa!" zegt Kiné. Ze pakt haar Ernie en zet hem op haar schoot. Ze pakt de handen van Ernie beet en vouwt ze open zoals bij een smeekgebed. Met papa als souffleur reciteert ze de fatihah, terwijl Ernie eerbiedig de handen opengevouwen houdt. Na het "Sadaqallahoelaziem" gaat Ahmed alvast naar zijn kamer en blijf ik nog even samen met Kiné.

"Kiné? Is Ernie soms moslim geworden?"

Ze bekijkt haar pop nog eens goed en zegt zeer beslist: "Over zes daagjes!"

"Incha Allah, meisje, incha Allah."