Als ze steentjes gaan gooien, roep je me dan?

Gisteren. Het begin van de avond. Na lang en diep graven in mijn archief heb ik eindelijk weer de videocassette gevonden met daarop de bekroonde documentaire "Hajj, The Journey Of A Lifetime" zoals uitgezonden door de Nederlandse Moslim Omroep (januari/februari 2003?). Destijds hebben Yande en Ahmed en natuurlijk yours truly zeer geboeid naar deze Britse documentaire gekeken over een aantal bedevaartgangers die voor en tijdens de hajj met een camera dicht op de huid gezeten worden. Als kijker heb ik mij bij het bekijken van de film echt één van de bedevaartgangers gevoeld.

Met de naderende hajj wil ik dat gevoel weer oproepen en roep de kinderen erbij voordat ik de band start. Kiné blijft rustig aan tafel haar papier knippen, haar laat ik maar even. Het voorstukje vinden Yande en Ahmed een beetje saai. Al dat praten en zo. Yande verdiept zich samen met Ndoya weer in een schriftje vol met gemaakte opdrachten, die ze zojuist van school heeft meegenomen. Ahmed gaat weer achter de computer zitten, maar niet voordat hij mij vraagt "Als ze steentjes gaan gooien, roep je me dan?"

Goed, papa kijkt even in z’n eentje. Wat mij bij de eerste keer kijken heeft geboeid, en nu weer, is het verhaal van neurochirurg Dr. Amina Coxon, die na een lange religieuze zoektocht heeft gekozen voor islam. Ze gaat op het moment van de opnames voor de derde keer met de hajj. In een eerdere log spreek ik over de spirituele voorbereiding ten bate van de hajj: wat een zoektocht kan zijn die jaren kost. Wel, voor haar als ‘meervoudig hajja’ duurt die zoektocht mash’Allah nog steeds voort.

"Papa?" Yande kijkt even op van haar schoolschriftje, "Waarom dragen die mensen allemaal witte kleren?"

"Zo kun je niet zien of iemand nu een directeur of en bakker, een president of een schoonmaker is. Tijdens de hajj is iedereen gelijk."

Dan gaat de telefoon. Een vriendinnetje vraagt aan Yande of ze komt spelen. Ze doet haar schriftje dicht en weg is ze – naar de overkant waar haar vriendinnetje woont. Ondertussen komt Ndoya naast mij zitten. "De eerste keer dat mijn vader [El Hadji Maguette Birama Sarr] met de hajj ging," zo vertelt ze me, "moest hij daar een hele lange tijd voor uittrekken. Dat was ergens in 1965 meen ik. Vanuit Senegal ging de reis naar Saoedi-Arabië toen nog per boot."

Amina Coxon ziet de hajj als een metafoor voor de zoektocht naar Allah, met alle hindernissen en ongemakken van dien. Oftewel, de nare dingen die je tijdens de hajj ervaart, moeten je niet uit het veld laten slaan maar moet je beschouwen als testen waarmee Allah soebhana wa ta’ala je op de proef stelt. Testen waarmee je hele dagelijkse leven ook vol zit. Dan hoort Ahmed de azaan uit de speakers van de televisie komen.

"Zijn ze al steentjes aan het gooien, papa?"

"Nee, jongen, ze zijn aan het bidden op de vlakte van Arafat."

Even later doet Amina Coxon het emotionele verhaal over haar do’a aan Allah om Zijn genade over haar neer te laten dalen, waarna er mash’Allah een weldadige regen valt.

"Abdul, misschien is het een goed idee, om die Nederlandse vrouw waar jij het wel eens over hebt, die vrouw die onafhankelijk van haar gezin zelf moslima is geworden, naar deze documentaire te laten kijken. Van jou begrijp ik dat ze werkelijk snakt naar informatie over islam, mooie diepgravende informatie zonder dat opgeheven vingertje."

Mash’Allah, wat een goed idee van Ndoya. Dit weekend zal ik de tape naar haar toesturen (uiteraard incha Allah, mijn vergeetachtigheid speelt mij wel eens parten :-). Dan zie ik beelden van rijen bussen die onderweg zijn naar Moezdalifah. Ahmed is erg geconcentreerd bezig met een spelletje op Jetix.nl. Ik roep hem weg uit die droomwereld en breng hem naar de realiteit van de hajj en dan met name het steentjes gooien. Ahmed is net op tijd voor de beeldbuis om mensen te zien die steentjes aan het verzamelen zijn. Het absolute hoogtepunt van de documentaire is voor Ahmed toch wel het moment wanneer een jongetje door zijn vader wordt opgetild en zo zelf zijn steentjes naar een jamra kan gooien. Dat wil hij ook!