[OFF-TOPIC] Maartens verhaal

In de rebound dan en… goááááááál!

Bij het plotseling stoppen van een behandeling met medicijnen kan er een rebound effect optreden. Dat wil zeggen een terugval, waarin de klachten – die door de behandeling moesten verminderen – juist versterkt terugkomen. Ik heb het hier met name over ritalin/methylfenidaat als medicatie voor mensen met ADHD. Mijn aandacht voor ADHD als side topic op mijn weblog, heeft mij in contact gebracht met diverse volwassen ADHD’ers met elk hun eigen verhaal. Over onbegrepen zijn in het verleden, de zekerheid na de diagnose, de onzekerheid van ‘hoe nu verder dan?’ Daar ADHD een side topic moet blijven, zal ik je incha Allah niet van alle verhalen deelgenoot maken. Eén verhaal springt er echter zó uit, dat ik je het wel móet vertellen. Dus, ik verlaat nu even de main topic van mijn weblog (Islam in mijn dagelijks leven) en neem je mee terug in de tijd van één van die bovengenoemde volwassen ADHD’ers. Zijn naam is uiteraard gefingeerd – de medische kant van zijn verhaal, zijn versie van het gebeuren, is intact gelaten.

ISOLEMENT Het is herfst 1968. Maarten is bijna dertig en voelt niets voor al die experimenten waarin mensen zich storten. Ja, de sixties duren in Nederland véél langer dan in de States. Maarten voelt zich sowieso voor veel dingen tè oud, tè onwaardig, tè … nou ja, nóem maar op. Wat is er aan de hand? Zijn chaotisch denken en doen stoot mensen af, in zijn jeugd drijft dat zijn ouders tot ongenuanceerde uitspraken en handelingen - en hèm in een isolement. Hij hoort er niet bij, staat altijd buitenspel zeg maar. Als volwassene weet hij zich er toe te zetten om gesprekken met een psychiater aan te gaan. Niet dat hij er veel fiducie in heeft hoor, maar ja, dan heeft hij in ieder geval aanspraak. De consulten geven Maarten een tijdelijk gevoel van opluchting en geven de psychiater een gevoel van – in de eerste plaats – machteloosheid. Wat moet ik hier nu mee? Hè. Naar gelang de gesprekken vorderen en de psychiater meer inzicht krijgt in het innerlijk van Maarten (moeilijk hoor, want Maarten springt van de hak op de tak) krijgt hij een ingeving.

EXPERIMENT Het zijn zoals gezegd de sixties en met name op het gebied van de psychiatrie worden er vele behandelingswijzen aan de eigen inzichten van specialisten overgelaten, waarbij er nauwelijks aan onderlinge kennisoverdracht wordt gedaan – ieder zijn eigen toko, zeg maar. Na lang wikken en wegen, besluit Maarten’s psych zijn patiënt te behandelen met ritalin/methylfenidaat. Dat zou hem rust moeten geven. “Maar waarom en hoe lang moet ik dat spul gebruiken dan?” vraagt hij. Maarten is verbaasd, want hij kent methylfenidaat alleen onder die andere naam: speed. “Een jaar of vier,” zegt de psychiater. “En dan moet die chaos in uw hoofd zijn verminderd.”

GOÁÁÁÁÁÁÁL! Vier jaren later en Maartens doel is bereikt. Lijkt bereikt. Maarten kent meer rust, stoot minder mensen af, krijgt daardoor meer zelfvertrouwen en begint warempel weer te werken. Hij houdt op met de medicatie (behandeling geslaagd, zo lijkt het) en in vol vertrouwen gaat hij de toekomst tegemoet. De psychiater heeft goed gezien dat methylfenidaat kan helpen. Het is nog in het pré-MBD pré-ADHD tijdperk, het zal nog tot in de midden jaren negentig duren voordat ook bij volwassenen de diagnose ADHD kan worden gesteld. Maartens psychiater is zijn tijd ver vooruit, zo ver dat hij nog niet weet dat zo’n behandeling met methylfenidaat in principe niet gestaakt mag worden. Maarten krijgt wat ze noemen een rebound, een terugval, en glijdt snel weer af. Er volgt een periode van ruim twintig jaar met opnames, psychoses, verkeerde diagnoses en dus verkeerde medicijnen en dus nieuwe klachten en dus… Tot hij midden jaren negentig zijn huisarts informeert over een medicijn dat hij jaren geleden kreeg en dat wèl hielp om zijn hoofd niet over te laten lopen. Dan begint het balletje te rollen en blijkt ook op andere plaatsen in Nederland en de rest van de wereld het inzicht te (zijn) ontstaan dat ADHD ook bij volwassenen kan voorkomen en ook bij hen met (onder andere) methylfenidaat dient te worden behandeld.

GEDANE ZAKEN “Als dit, als dat…” Af en toe wordt Maarten er wel eens moe van, zijn gehele leven had er anders kunnen uitzien, wanneer die eerste psychiater ook de kennis had gehad om te weten dat de behandeling met methylfenidaat niet zomaar mocht worden gestopt. Maarten weet ook dat terugkijken geen zin heeft. “Gedane zaken nemen geen keer,” zei zijn moeder altijd. “Hé, toch iets goeds van haar geleerd,” denkt Maarten. Hij glimlacht en besluit zijn oude en wijze moeder weer eens op te zoeken om de strijdbijl te begraven.