In Memoriam: E.H. M. B. Sarr (IV)

Wanneer Ndoya en ik praten over Senegal, praten we geheid ook over mame Birama. Mijn schoonvader El Hadji Maguette Birama Sarr: gevreesd om zijn scherpe tong en uitgesproken mening, geliefd om zijn kennis en niet te vergeten zijn legendarische engelengeduld daar waar het gedrag van kleine kinderen betreft.

Het sociale leven van bijna elke Senegalese extended family speelt zich af op de binnenplaats. Zo ook bij de familie Sarr. Op de binnenplaats van Sarrenne worden de kinderen gewassen, nieuwtjes uitgewisseld, de gebeden verricht, de maaltijden genoten en wat al niet meer. Rots in de branding van het roerige familieleven van de extended family Sarr is Birama.

In onze herinnering is het alsof hij constant bezig is geweest met de salaat, nafl of zikr. Ahmed kan het zich uiteraard niet meer herinneren, maar hij heeft als baby menigmaal het geduld van Birama op de proef gesteld. Al kruipend verkent hij de wereld en de ene keer kruipt het ventje dan voor Birama op het gebedskleed, wanneer deze net begonnen is met een gebed; Ahmed kirt en lacht en probeert een blik van Birama op te vangen; Birama glimlacht even en gaat dan gewoon verder daar waar hij gebleven is en probeert Ahmed, tijdens het zich ter aarde werpen, behendig te ontwijken. De andere keer gaat Ahmed er vandoor met Birama’s radio. Birama bidt dan rustig door alsof er niets aan de hand is. Maar wee je gebeente als je een puber bent en het dan nòg waagt vóór hem langs te lopen als hij aan het bidden is. Een mep met zijn gebedsketting kun je dan van hem krijgen.

Birama is zich terdege bewust van zijn opvliegend karakter; dè manier om zijn woede te kanaliseren is het gebed. Tijdens situaties die pas ècht zijn woede wekken – en dan bedoel ik dus niet pubers die hem voorlangs passeren tijdens het gebed, maar heftige situaties waarin hij zich in zijn eer voelt aangetast – telt hij niet tot tien maar doet hij de rituele wassing, bidt twee rakaat, gevolgd door zikr. Maar ja, wanneer Ahmed hem dan tijdens dat gebed wéér komt storen, zijn radio pakt en kapot smijt, moet hij toch even slikken. Hij completeert het gebed, raapt alle onderdelen van de radio op die verspreid op de binnenplaats liggen en geeft Ndoya de opdracht Ahmed bij zich te roepen. Ahmed barst in tranen uit wanneer Ndoya hem oppakt. Dat raakt het hart van Birama en hij roept Ahmed bij zich en troost hem. Mash’Allah…