Schaapjes tellen

Vanochtend aan de ontbijttafel. Op de achtergrond staat RFM 94.0 FM (Dakar) op. RFM is één van de Senegalese FM radiostations die on-line zijn en is exemplarisch voor hoe de programmering van een Senegalees radiostation in elkaar zit. Het is de bekende mix van muziek, actualiteiten, talkshows en religieuze programma’s. Op zondagochtend (en -avond) is er het christelijk radio-programma “Ecclésiale” voor de christelijke minderheid van Senegal (zo’n 5%). Op vrijdag komen de moslims aan bod middels preken, religieuze gezangen, praatprogramma’s, koranrecitatie en -uitleg en smeekgebeden. Maar ook elke ochtend rondom de tijd van het ochtend-gebed is er voor de moslims een ochtendprogramma van half zes tot half zeven, Senegalese tijd (half acht tot half negen Nederlandse zomertijd). Na de nachtelijke ‘playlist’ (continu muziek) wordt ‘s ochtends vroeg de dag geopend met koran-recitatie, smeekgebeden en (na het ochtendjournaal) een ochtendpreek.

Terug naar de ontbijttafel. Ahmed loopt wat heen en weer. Yande luistert geconcentreerd naar de smeekgebeden (doa’s) die uit de speakers van de computer komen en m’n vrouw Ndoya doet de haren van Kiné.

“Papa?” Ahmed staat ineens naast me.

“Ja, Ahmed?”

“Wat is nu belangrijker, de soera’s of de doa’s?”

“Tja, Ahmed dat is een moeilijke vraag die ik niet zo maar met nee of ja kan beantwoorden. Kijk, met doa’s smeek je Allah om zegen voor de profeten, zegen voor alle moslims, zegen voor je familie, bescherming tegen de krachten van sjeytan, enzovoorts, maar je kan Hem ook in je eigen taal smeken als je met een bepaalde vraag of probleem zit. Sommige doa’s komen rechtstreeks uit soera’s, sommige kleine soera’s zijn eigenlijk complete doa’s, zoals soera An-Naas die je inmiddels al een beetje kent. Andere doa’s komen uit de verhalen over de profeet Mohammed of uit je eigen hoofd en als je het moeilijk hebt en je wilt Allah smeken maar je weet niet hoe, dan zeg je gewoon vele keren achter elkaar “Ya Allah” (Oh, Allah). Ahmed had graag een duidelijk ja of nee gehoord, maar daar kan ik hem helaas niet aan helpen.

“Papa, ” zegt Yande, “we kennen nu al een aantal soera’s. Al-Fatihah, Ash-Shams, Al-Ikhlas, Al-Kafiroen en An-Naas. Weet je wat ik doe als ik niet kan slapen? Dan reciteer ik gewoon een paar van de soera’s die ik ken, zo wordt mijn hoofd rustig en kan ik gaan slapen.” Mashallah. Ndoya zegt dat dat een gewoonte is die in ieder geval in Senegal wijd verbreid is. “Dat klopt papa,” zegt Yande, “Toen we in 2002 in Senegal op vakantie waren, logeerde ik bij een vriendinnetje in Sicap-Mbao. Het was er toen zo warm, dat we op het dakterras gingen slapen. De regen kwam en we gingen binnen liggen maar in slaap vallen kon ik niet meer. Ik kende toen alleen nog maar soera Al-Fatihah goed, dus ik zei toen een paar keer de Fatihah. En mijn vriendinnetje deed gewoon met me mee.”

Mashallah, ik kan zelfs nog wat van mijn kinderen leren! Soera’s reciteren is inderdaad een stuk beter voor mijn godsbesef dan het tellen van schaapjes…